بیوتین و تأثیرات آن بر بدن

بیوتین منبع مهمی برای تولید انرژی در بدن محسوب می‌شود. ما برای بهتر زندگی کردن، مانند سایر ویتامین‌ها، به این ویتامین هم نیاز داریم. کبد، سیستم عصبی، موها و چشم با بیوتین عملکرد بهتری دارند. نقش اصلی این ماده تبدیل کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها به انرژی است و به سلول‌ها کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشند. پس بیوتین برای بدن کاملا ضروری است، یعنی نمی‌توانیم بدون آن زندگی کنیم. با چنین وصفی «این ویتامین را چگونه، چه وقت و چطور مصرف کنیم؟» سؤالی که بسیاری از شما پرسیدید. در این مطلب مفصل به پاسخ آن و دیگر سؤالات احتمالی درباره بیوتین پرداختیم.

بیوتین چیست؟

بعضی‌ها بیوتین را با نام ویتامین B7 یا H هم می‌شناسند. این ماده به تجزیه چربی و قندها کمک می‌کند. به عبارت بهتر باعث می‌شود، انرژی لازم برای فعالیت‌های روزانه در بدن انسان تأمین شود.

بیوتین به چه شکل‌هایی وجود دارد؟

بیوتین را به اشکال مختلفی می‌توانید پیدا کرده و مصرف کنید. بهترین و نخستین انتخاب برای رساندن این ماده به بدن استفاده از غذاهای حاوی ویتامین H است. گرچه این ماده در مولتی ویتامین‌ها، کمپلکس‌های ویتامین B، به صورت مکمل‌های جداگانه نیز در داروخانه‌ها وجود دارد و بدون نسخه عرضه می‌شود.

غذاهای دارای بیوتین کدام است؟

بیوتین یک ویتامین محلول در آب است و اگر از کمبود شدید بیوتین رنج نمی‌برید، از طریق انواع غذاها می‌توانید آن را دریافت کنید. غذاهایی مانند، گوشت، حبوبات، زرده تخم‌مرغ، ماهی، قارچ، آووکادو، انواع مخمرها، آجیل و سبزیجات سرشار از بیوتین هستند. شیر و هویج هم جزء منابع بیوتین معرفی می‌شوند.

عوامل ایجاد کمبود بیوتین در بدن

خوشبختانه بیوتین به وفور در موادغذایی گوناگون یافت می‎شود، به همین دلیل معمولاً کمبود آن در بدن به ندرت اتفاق می‌افتد. با این‌حال عمده علت کمبود ویتامین بیوتین در بدن سوء تغذیه شدید یا بیماری‌های گوارشی است که جذب بیوتین از روده‌ها را با مشکل مواجه می‌کنند. همچنین دیده شده که کمبود بیوتین به دلیل کمبود سایر ویتامین‌های گروه B اتفاق افتاده است. همچنین مصرف طولانی مدت آنتی‌بیوتیک‌ها با آسیب‎رسانی به باکتری‎های مفید روده می‌تواند در کمبود بیوتین در بدن نقش داشته باشند. از دیگر علل و عوامل کمبود ویتامین بیوتین در بدن می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

مصرف الکل و سیگار کشیدن

استفاده طولانی مدت از برخی داروها مانند ضد تشنج‌ها

مصرف غذاهایی که حاوی نوعی ماده به نام آویدین هستند (این ماده در جذب بیوتین اختلال وارد می‌کند)

فقدان بیوتین در رژیم غذایی مادران باردار یا مادران شیرده

درباره قرص بیوتین

بسیاری از افراد آنقدر کمبود بیوتین ندارند که بخواهند قرص مصرف کنند، با این حال مصرف آن مانعی ندارد. این ویتامین تا دوز 300 میلی‌گرم می‌تواند به مدت 6 ماه مورد استفاده قرار گیرد. پس از آن بدن را با انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های تخصصی، ارزیابی کنید تا اگر نیازتان به قرص بیوتین برطرف شده، مصرف آن را قطع کرده و به منابع طبیعی حاوی ویتامین B7 اکتفا کنید.

فواید قرص بیوتین برای مو

مصرف قرص‌های بیوتین به عنوان مکمل رشد مو و ناخن بسیار رایج است. گاهی اوقات این قرص به عنوان دارو از سوی پزشکان نیز تجویز می‌شود. اما در حقیقت اثربخشی آن محدود است. افرادی که مبتلا به بیماری اکتسابی و ارثی کمبود بیوتین هستند یا سندروم ناخن شکننده دارند پس از مصرف این قرص به سرعت تأثیرات آن را مشاهده می‌کنند. اما در خصوص موها این موضوع کمی متفاوت است. افرادی که موهای به شدت آسیب دیده (به صورت ارثی) و کم پشت دارند می‌توانند این قرص را مصرف کنند. اما اگر موهای تقریبا سالمی دارید مصرف آن زیاد به شما کمک نخواهد کرد.

عوارض قرص‌های بیوتین

به گفته پزشکان مکمل بیوتین یک قرص کاملا بی خطر است. اما مصرف بیش از حد آن‌ها مشکلاتی را ایجاد می‌کند. عوارض جانبی قرص‌های بیوتین شامل موارد زیر است:

• اختلال در خواب
• التهابات پوستی
• ناراحتی‌های گوارشی
• اختلال در ترشح انسولین
• ایجاد مشکلات کلیوی

نشانه‌های کمبود بیوتین چیست؟

افراد کمی در جهان وجود دارند که به کمبود بیوتین مبتلا هستند. با این حال اگر به جوش، آکنه و التهابات پوستی، ریزش مو، کلسترول بالا و مشکلات قلبی دچار شدید به کمبود بیوتین در بدن‌تان شک کنید.

بیوتین برای چه مواردی تجویز می‌شود؟

ممکن است به پزشکان مختلف مراجعه کنید و نام بیوتین را در نسخه‌ای که دریافت کردید ببینید. اینجا اگر برای‌تان سؤال ایجاد می‌شود که چه مشکلی باعث تجویز این دارو شده، بهتر است سطرهای زیر را بخوانید.

بیوتین و ماجرای کاهش وزن

اگر یکی از متقاضیان دریافت رژیم غذایی باشید و به متخصص تغذیه مراجعه کنید، ممکن است به شما توصیه شود که برای مدتی از مکمل‌های بیوتین مصرف کنید. برخی از متخصصان تغذیه برای افراد درخواست کننده رژیم غذایی، ویتامین H تجویز می‌کنند. در حقیقت این ماده سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند، اما پژوهش قابل اسنادی در رابطه با تأثیر مستقیم آن بر کاهش وزن، وجود ندارد. در حالت کلی بیوتین متابولیسم بدن را بیشتر می‌کند و این امر ممکن است وزن افراد را تا حدودی تغییر دهد.

آیا بیوتین برای رشد موها مفید است؟

افرادی که با مشکل ریزش مو مواجه هستند و به متخصصان پوست و مو مراجعه می‌کنند نیز ممکن است شاهد تجویز بیوتین باشند. در علم پزشکی مدارک کافی برای اثبات اثربخشی بیوتین بر جلوگیری از ریزش موها، وجود ندارد. اما کمبود بیوتین موها را نازک می‌کند و به میزان چشمگیری از رشدشان می‌کاهد. از آنجایی که یکی از دلایل ریزش موها نازک و ضعیف شدن آن‌هاست، نتیجه می‌گیریم بیوتین به صورت غیر مستقیم می‌تواند از ریزش مو جلوگیری کند.

آیا بیوتین باعث درخشندگی پوست می‌شود؟

سومین دسته از کسانی که به آن‌ها توصیه می‌شود از مصرف بیوتین غافل نشوند، افرادی هستند که برای داشتن پوستی شفاف به پزشک مراجعه می‌کنند. به دلیل اینکه بیوتین نوعی آنتی‌اکسیدان است، به سم‌زدایی تمام ارگان‌های بدن از جمله پوست کمک می‌کند. اینگونه افرادی که ویتامین H مصرف می‌کنند از پوست درخشان‌تری برخوردار هستند.

تأثیر بیوتین بر ناخن‌ها چگونه است؟

برخی از تحقیقات نشان می‌دهد، بیوتین ناخن‌های نازک و شکننده را بهبود می‌بخشد. این ویتامین به ترمیم ناخن‌ها کمک زیادی می‌کند.

بیوتین و ارتباط آن با دیابت نوع دو

تحقیقات اولیه نشان می‌دهد، ترکیبی از بیوتین و کروم می‌تواند قندخون را در افراد مبتلا به دیابت نوع دو کنترل کند. اما این ویتامین به تنهایی قادر به انجام این کار نیست.

بررسی صحت یک ادعا: بیوتین آسیب‌های عصبی را بهبود می‌بخشد

گزارش‌هایی وجود دارد که می‌گوید، افرادی که به دلیل دیابت یا دیالیز مداوم، دچار آسیب‌های عصبی در پا، دست، ساق پا یا بازو شدند و با علائمی نظیر بی‌حسی، گزگز، سوزش، درد و ضعف عضلانی دسته و پنجه نرم می‌کنند، با مصرف بیوتین می‌توانند این علائم را تا حدودی کنترل کنند.

بیوتین به درمان کرونا کمک می‌کند؟

آخرین دسته از افرادی که بیوتین برای‌شان تجویز می‌شود، مبتلایان به کووید 19 هستند که حس چشایی خود را از دست دادند. ادعایی مبنی بر اینکه مصرف بیوتین، به تنهایی، باعث بهبود بیماری کرونا می‌شود، وجود ندارد اما این ویتامین یکی از عوارض بیماری کرونا که از دست رفتن حس چشایی است را می‌تواند درمان کند.

یک توصیه: بیوتین را در شب مصرف نکنید!

حالا که موارد مصرف بیوتین به صورت شفاف مورد بررسی قرار گرفت، ممکن است بخواهید مصرف این ویتامین را از سر بگیرید. اینجا به شما توصیه می‌کنیم، ویتامین B7 را در هنگام شب مصرف نکنید. زیرا مانند سایر ویتامین‌های گروه B باعث افزایش سطح انرژی می‌شود. مصرف آن در هنگام شب، می‌تواند آرامش شما را به هم بزند و همچنین تأثیر منفی روی جذب سایر مواد معدنی و دیگر ویتامین‌ها بگذارد.

چه مدت پس از مصرف بیوتین نتایج حاصل می‌شود؟

بسیاری از افراد زمانی که اقدام به مصرف بیوتین کردند، بعد از مدت کوتاهی ناامید شدند. آن‌ها با خود فکر کردند مصرف این ویتامین هیچ چیز را تغییر نمی‌دهد. در حالی که نمی‌دانستند، پس از سه الی چهار ماه استفاده مداوم از بیوتین، می‌توانند اولین و کمترین تغییرات ناشی از مصرف آن را مشاهده کنند. البته میزان نتایج به دست آمده، بسته به دوز و دلیل مصرف ویتامین H، متفاوت است. کمترین نتایج آن می‌تواند کاهش ریزش مو، افزایش درخشندگی و لطافت پوست، بهبودیافتن ترک‌های گوشه دهان، کاهش میزان خشکی چشم، تنظیم اشتها، کنترل خواب و رهایی از خستگی باشد.

آیا باید هر روز قرص بیوتین مصرف کنم؟

در صورتی که به دلیل داشتن برخی علائم ناخوشایند، می‌خواهید ویتامین B7 مصرف کنید، توصیه می‌کنیم زیاد وسواس به خرج ندهید. اگر یک یا چند روز از مصرف بیوتین غافل شدید، جای نگرانی نیست. بیوتین به سرعت در بدن از دست نمی‌رود و مدتی طول می‌کشد تا سطح آن کاهش یابد. اما اگر این ویتامین توسط پزشک برای شما تجویز شده، سعی کنید به مصرف آن در زمان‌های مقرر شده، پایبند باشید.

اگر بیوتین را بیش از حد مصرف کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟

با اینکه بسیاری از منابع تخصصی در علم پزشکی، به این موضوع اعتراف کردند که به دلیل محلول در آب بودن بیوتین، مقادیر بالای آن برای بدن مضر نیست؛ اما افرادی وجود دارند که اثرات منفی این ویتامین را گزارش کردند. بسیاری از افرادی که کم کاری تیروئید داشتند، در آزمایشات‌شان، نتایج مثبت کاذب بر روند بهبود بیماری‌شان ثبت شده بود. آن‌ها با دیدن روند بهبودی دست از درمان بیماری کشیدند، در حالی که بیماری به قوت خود ادامه داشت و روز به روز نیز پیشرفت می‌کرد. همچنین استفاده بیش از حد از ویتامین H می‌تواند منجر به معده درد، تشنگی مفرط و اختلال در خواب شود.

بهترین قرص‌های بیوتین موجود در بازار

اگر به نزدیک‌ترین داروخانه در محل زندگی‌تان مراجعه کنید و سراغ مکمل‌های بیوتین را بگیرید، انواع زیادی قرص به شما معرفی می‌شود. در این لحظه با چالش جدیدی رو به رو می‌شوید که کدام مکمل را انتخاب کنید. ما بهترین انواع مکمل‌ها را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

1. کپسول رجوا درمکس: این کپسول برای افرادی که از نازکی و شکنندگی موها و ناخن‌هایشان شکایت دارند، توصیه می‌شود. دارای بیوتین، هیالورونیک اسید، ویتامین C و A است و مدعی است می‌تواند ریزش مو به دلیل اختلال در هورمون‌ها را بهبود بخشد. حواس‌تان باشد این دارو دارای دوز بالایی از بیوتین است و مصرف بی‌رویه آن به هیچ عنوان مورد تأئید نیست.
2.     قرص ماکس بیوتین بایوکلینیک: این قرص نیز حاوی مقدار زیادی بیوتین است که از ریزش موها جلوگیری می‌کند. در ترکیبات این دارو زینک و ویتامین H در کنار هم برای موها معجزه می‌کنند. یادتان باشد این دارو دوز کمی از زینک را در خود جای داده بنابراین جایگزین مناسبی برای قرص‌های زینک نیست.
3. کپسول بیوتی هلث 1000 میکروگرم هلث اید: این قرص به جز بیوتین ترکیبات دیگری ندارد. از ریزش موها جلوگیری کرده و به استحکام هر چه بیشتر ناخن‌ها کمک می‌کند.
4. کپسول بیوتین 1000 میکروگرم ترید فورما: این مکمل به صورت سافت ژل عرضه می‌شود و تأثیرات آن مشابه کپسول بیوتی هلث است. با این تفاوت که به دلیل سافت ژل بودن، بلع راحت‌تری دارد.
5. قرص بیوتین 800 میکروگرم هلث اید: این یک مکمل معروف است و اگر برای خرید مکمل‌های بیوتین پا به داروخانه بگذارید، احتمالا اولین محصولی است که به شما معرفی خواهد شد. این قرص اندازه کوچکی دارد. عملکرد آن از داروهای ترید فورما و بیوتی هلث کمتر است. با این حال یک مکمل خوب برای تقویت و جلوگیری از ریزش موها به شمار می‌رود.
6. آمپول بیوتین بپانتین: این آمپول برای افرادی که دچار ریزش موی شدید و ناگهانی شده‌اند، توصیه می‌شود. این دارو حاوی دو ویتامین از گروه B یعنی B5 و B7 است که با کنترل چربی پوست از ریزش موها جلوگیری می‌کند. گردش خون را در پوست کف سر افزایش می‌دهد و با تجزیه پروتئین، کلاژن بیشتری به مو می‌رساند.

سؤالات متداول درباره بیوتین:

با توضیح تمام موارد مصرف بیوتین، باز هم ممکن است ابهاماتی در خصوص مصرف آن وجود داشته باشد. این ابهامات را در قالب سؤالات متداول، اینگونه پاسخ دادیم:

چه چیزهایی را نباید همراه با بیوتین مصرف کرد؟

مصرف برخی از داروها همراه با بیوتین موجب کم‌خونی و تشدید آن می‌شود. همچنین مصرف برخی از داروها همراه با بیوتین، تأثیر ویتامین H را بر بدن به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد. این داروها عبارت است ازکاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین و پریمیدون.

بیوتین در عملکرد هورمون‌ها اختلال ایجاد می‌کند؟

معمولاً، استفاده از بیوتین منجر به ترشح سطوح بالایی از هورمون‌های T4 و T3 به صورت کاذب می‌شود و همچنین می‌تواند سطح TSH را هم به صورت کاذب کاهش دهد. این امر منجر به تشخیص اشتباه پرکاری تیروئید می‌شود.

آیا بیوتین باعث ایجاد کبد چرب می‌شود؟

تحقیقاتی مبنی بر تأثیر بیوتین بر افزایش میزان کبد چرب وجود ندارد.

آیا بیوتین بر خلق و خوتأثیر می‌گذارد؟

از آنجا که بیوتین تأثیر مستقیم بر سوخت و ساز و تأمین انرژی مورد نیاز بدن دارد. کمبود آن می‌تواند منجر به احساس خستگی، نوسانات خلقی و حتی ایجاد مشکلات گوارشی شود.

آیا مصرف تخم‌مرغ برای رساندن بیوتین به بدن کافی است؟

در واقع زرده تخم‌مرغ منبع غنی از بیوتین است و خوردن سفیده آن در طولانی مدت منجر به کمبود بیوتین هم می‌شود. اما یک تخم مرغ 10 میکروگرم بیوتین به بدن شما می‎رساند که برای یک فرد عادی کافیست.

سخن پایانی:

بیوتین هم مانند سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی برای بدن لازم است. این ماده که به ویتامین B7 یا H شهرت دارد، بهتر است در دوزهای پایین و زیر نظر پزشک تجویز شود. اگر طالب آن هستید که مقادیر زیادی از بیوتین را به بدن‌تان برسانید، توصیه می‌کنیم مصرف شیر، تخم‌مرغ، آجیل، حبوبات و ماهی‌ را افزایش دهید. در این صورت بدون ریسک صاحب مقادیر زیادی بیوتین در خون‌تان خواهید شد. یادتان باشد مصرف بیش از حد بیوتین هم مانند مصرف زیاد هر ماده دیگری مضر است، هر چند برخی منابع معتبر نوشتند که استفاده زیاد از این ویتامین تأثیر منفی ندارد. اما هر چیزی که از حد بگذرد، می‌تواند زیان‌بار باشد.