بهترین راه‌های درمان اگزما در کودکان

دیدن پوست خشک و ملتهب کودک ممکن است والدین را نگران کند. اگزما خواب کودک را مختل می‌کند و او را از بازی و لذت‌بردن باز می‌دارد.

اما خبر خوب این است که با شناخت دقیق اگزما و استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌توان به کودک کمک کرد تا پوستی سالم و عاری از اگزما داشته باشد.
در این مقاله، به شما می‌آموزیم که چگونه با اگزما در کودکان مقابله کنید و در صورت ابتلای کودک به آن مراقبت‌های لازم را انجام دهید.

اگزما در کودکان چیست؟

اگزما یک بیماری پوستی مزمن است که با التهاب و خشکی پوست مشخص می‌شود و در کودکان بسیار شایع است.

این عارضه به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، آلرژی‌ها و عوامل محیطی ایجاد می‌شود و می‌تواند کیفیت زندگی کودک را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.
شکل اگزما در کودکان از فردی به فرد دیگر و حتی در قسمت‌های مختلف بدن ممکن است متفاوت باشد.

به‌طورکلی، اگزما به‌صورت لکه‌های قرمز، خشک و خارش‌دار روی پوست ظاهر می‌شود. این لکه‌ها ممکن است کوچک یا بزرگ باشند و در هر جایی از بدن ظاهر شوند.

علائم اگزما در کودکان

اگزما با خارش شدید، قرمزی و خشکی پوست مشخص می‌شود. علائم اگزما در کودکان ممکن است بسته به سن کودک و شدت بیماری متفاوت باشد.

اگزما هم با علائم پوستی همراه است و هم می‌تواند کیفیت زندگی کودک را تحت‌تاثیر قرار دهد. خارش شدید و مداوم ناشی از اگزما باعث اختلال در خواب، تحریک‌پذیری و کج‌خلقی کودک می‌شود. علاوه‌بر این، خاراندن پوست در برخی موارد به عفونت‌های پوستی منجر می‌شود و روند بهبودی را کندتر می‌کند.

به‌طورکلی علائم عمومی اگزما در بچه‌ها شامل موارد زیر است:

• خارش شدید: خارش پوست شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین علامت اگزما است
• قرمزی و التهاب پوست: پوست در بخش‌های مبتلا به اگزما قرمز، ملتهب و گرم می‌شود
• خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست: پوست خشک و پوسته‌پوسته شده و ممکن است ترک بخورد
• تاول‌های کوچک: در برخی موارد، تاول‌های کوچک روی پوست ایجاد می‌شود
• تغییر رنگ پوست: پوست ممکن است در قسمت‌های مبتلا به اگزما تیره یا روشن‌تر شود

نواحی درگیر اگزما در بدن بر اساس سن کودک

اگزما بخش‌های مختلفی از پوست را درگیر می‌کند؛ اما در سنین مختلف برخی از قسمت‌ها ممکن است بیشتر دچار اگزما شوند:

• نوزادان: معمولا صورت، پوست سر، گردن و بالاتنه درگیر می‌شود
• کودکان نوپا: علاوه بر نواحی ذکر‌شده برای نوزادان، پشت زانوها، داخل آرنج‌ و مچ دست‌ هم ممکن است تحت‌تاثیر قرار گیرند
• کودکان بزرگ‌تر: نواحی درگیر شبیه به کودکان نوپا است؛ اما ممکن است اگزما در نواحی دیگری مانند دست‌ها و پاها هم گسترش یابد

علل بروز اگزما در کودکان

علل مختلفی در بروز اگزما دخیل هستند. اگرچه علت اگزما در کودکان هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است؛ اما عوامل زیر به‌عنوان عوامل شایع شناخته می‌شوند:

• داشتن سابقه خانوادگی اگزما، آسم یا تب یونجه ریسک ابتلا به آن را افزایش می‌دهد
• در کودکان مبتلا به اگزما، سد محافظ پوست ضعیف‌تر است و در نتیجه پوست بیشتر در معرض تحریکات خارجی قرار می‌گیرد
• سیستم ایمنی بدن کودکان مبتلا به اگزما به مواد حساسیت‌زا واکنش شدیدتری نشان می‌دهد
• در برخی کودکان، آلرژی به برخی مواد غذایی مانند شیر، تخم‌مرغ، سویا و گندم می‌تواند اگزما را تشدید کند
• برخی مطالعات نشان می‌دهند که عفونت‌های روده‌ای ممکن است به اگزما مرتبط باشند
• عوامل محیطی نقش مهمی در تشدید اگزما دارند. تماس با مواد تحریک‌کننده‌ای مانند مواد شوینده قوی، پشم و برخی مواد غذایی می‌تواند علائم اگزما را بدتر کند
• عفونت‌های پوستی هم می‌توانند به‌عنوان محرکی برای اگزما عمل کنند و التهاب را افزایش دهند
• تغییرات آب‌وهوایی، به‌ویژه هوای خشک و سرد، می‌تواند باعث خشکی پوست و تشدید اگزما شود
• استرس هم می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد و باعث بروز یا تشدید اگزما شود

چه کودکانی بیشتر در معرض ابتلا به اگزما هستند؟

دلایل مختلفی در بروز اگزمای کودکان نقش دارند و عواملی مانند ژنتیک، سیستم ایمنی و عوامل محیطی می‌توانند در ابتلای کودک به اگزما موثر باشند.

این کودکان بیشتر در معرض ابتلا به اگزما هستند:

• کودکانی که سابقه خانوادگی اگزما، آسم یا تب یونجه دارند. وجود سابقه این بیماری‌ها در خانواده، ریسک ابتلا به اگزما را افزایش می‌دهد
• نوزادان نارس به‌دلیل پوست‌نازک‌تر و سد محافظتی ضعیف‌تر، بیشتر در معرض ابتلا به اگزما هستند
• خشکی پوست می‌تواند باعث ایجاد ترک در پوست شود و ورود عوامل تحریک‌کننده را آسان‌تر کند
• آلرژی‌های غذایی یا تنفسی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند و باعث بروز اگزما شود

راه‌های درمان اگزما در کودکان

درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم اگزما و بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کنند. البته قبل از استفاده از هرگونه درمان خانگی، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید:

• حمام‌ کوتاه و خنک با استفاده از شوینده‌های ملایم و بدون عطر می‌توانند خشکی پوست را کاهش دهد
• لباس‌های نخی نرم و گشاد به کاهش تحریک پوست کمک می‌کنند. از پوشاندن لباس‌های پشمی یا زبر به کودک خودداری کنید
• استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش خارش و التهاب کمک کند
• استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های غلیظ و بدون عطر برای حفظ رطوبت پوست بسیار مهم است. بهترین زمان برای استفاده از مرطوب‌کننده بلافاصله پس از حمام است

کرم مرطوب‌کننده کودک سینره با داشتن روغن آفتاب‌گردان، بادام شیرین، ماکادمیا، آووکادو و شی باتر پوست کودک را به‌طور عمیق آبرسانی می‌کند و ماندگاری طولانی دارد.

روغن آووکادو موجود در کرم مرطوب‌کننده کودک سینره سد دفاعی پوست در مقابل عوامل محیطی را تقویت می‌کند و از خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی هم برخوردار است.

در مواردی که اگزما شدید باشد یا درمان‌های خانگی موثر واقع نشوند، پزشک ممکن است از دارو برای درمان اگزما در کودکان استفاده کند.

عوامل محرک و تشدیدکننده اگزما در کودکان

عوامل متعددی می‌توانند اگزما را تشدید کنند. شناخت این عوامل به والدین کمک می‌کند تا از تماس کودک با آن‌ها جلوگیری و به کاهش علائم بیماری کمک کنند.
عوامل محرک و تشدیدکننده اگزما عبارت‌اند از:

• محرک‌های محیطی مانند مواد شوینده، مواد شیمیایی، پشم و الیاف مصنوعی، تعریق زیاد و تغییرات آب‌وهوایی
• آلرژن‌ها مانند گرده گیاهان، گردوغبار و غذاهایی مانند تخم‌مرغ، شیر، سویا، گندم و آجیل
• عفونت‌های پوستی ناشی از باکتری‌ها یا ویروس‌ها
• استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر گذاشته و اگزما را تشدید کند
• تغییرات هورمونی در دوران بلوغ می‌تواند بر شدت اگزما تاثیر بگذارد

رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از اگزما در کودکان

رژیم غذایی سالم و متعادل یکی از عوامل مهم در کنترل اگزما است. اگرچه رژیم غذایی به‌تنهایی نمی‌تواند اگزما را درمان کند؛ اما می‌تواند به کاهش شدت علائم و پیشگیری از تشدید آن کمک کند.

مواد غذایی مفید برای کودکان مبتلا به اگزما شامل موارد زیر است:

• میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های ضروری برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت پوست هستند
• غذاهای حاوی امگا 3 مانند ماهی‌های چرب (سالمون، قزل‌آلا)، آووکادو، دانه‌های چیا و کتان به کاهش التهاب کمک می‌کنند
• پروبیوتیک‌‌های موجود در ماست، کفیر و برخی سبزی‌های تخمیرشده، به بهبود سلامت روده و کاهش التهاب کمک می‌کنند
• نوشیدن آب کافی به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند

برخی مواد غذایی ممکن است اگزما را تشدید کنند، غذاهایی مانند:

• غذاهای فراوری‌شده دارای مواد افزودنی، رنگ‌های مصنوعی و قندهای زیاد هستند که می‌توانند سیستم ایمنی را تحریک و اگزما را بدتر کنند
• در برخی کودکان، غذاهایی مانند شیر، تخم‌مرغ، سویا، گندم، آجیل و برخی میوه‌های خشک ممکن است باعث تشدید اگزما شوند
• غذاهای اسیدی مانند مرکبات، گوجه‌فرنگی و برخی میوه‌های خشک، ممکن است پوست را تحریک کنند

نحوه تشخیص ابتلای کودک به اگزما

اگزما با علائم مشخصی همراه است. والدین با توجه به این علائم می‌توانند به ابتلای کودک به اگزما پی ببرند.

علائم اگزما در کودکان زیر یک سال و بالاتر شامل موارد زیر است:

• خارش شدید یکی از بارزترین علائم اگزما است. کودک به‌طور مداوم احساس خارش می‌کند و ممکن است به دلیل خارش، پوست خود را خراش دهد
• پوست در نواحی مبتلا به اگزما خشک، پوسته‌پوسته و ترک‌خورده می‌شود
• در نواحی مبتلا به اگزما پوست قرمز و ملتهب می‌شود
• در برخی موارد ممکن است تاول‌های کوچک روی پوست ایجاد شود
• با گذشت زمان، پوست در نواحی مبتلا به اگزما ممکن است ضخیم‌تر شود

اگزما در پای کودکان و ناحیه پوشک می‌تواند به‌دلیل حساسیت کودک به پوشک ایجاد شود. برای جلوگیری از آن باید مرتب پوشک را تعویض کنید و بعد از شستن کودک او را در معرض هوای آزاد قرار دهید.

بعد از خشک‌شدن کودک می‌توانید از کرم مناسب سوختگی پای کودک سینره استفاده کنید تا التهاب ناشی از ادرار سوختگی، عرق‌سوز شدن و حساسیت‌های پوستی را بهبود ببخشید.

این کرم با داشتن عصاره‌های آلوئه‌ورا، بابونه، آلانتوئين و روغن كالاندولا از خواص التیام بخشی، ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی برخوردار است.

آیا اگزما در کودکان مسری است؟

اگزما بیماری مسری نیست. این باور که اگزما از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، اشتباه است. اگزما واکنش التهابی پوست است که دلایل مختلفی مانند ژنتیک، آلرژی و عوامل محیطی دارد.

اگزما در کودکان زیر دو سال و بالاتر باعث می‌شود پوست خشک، ملتهب و خارش‌دار شود. اگزما میکروبی ندارد که بتواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود؛ بنابراین، کودک مبتلا به اگزما می‌تواند با دیگر کودکان بازی کند و نیازی به قرنطینه نیست.

بااین‌حال، خارش شدید ناشی از اگزما ممکن است باعث شود کودک پوست خود را خراش دهد و در نتیجه، پوست آسیب‌دیده مستعد عفونت شود.

در چنین مواردی، ممکن است عفونت پوستی به‌صورت ثانویه ایجاد شود که در این صورت، مراقبت‌های پزشکی لازم است.

راه‌های پیشگیری از بروز اگزما در کودکان

اگرچه ژنتیک، آلرژن‌ها، نقش مهمی در بروز اگزما دارد؛ اما با رعایت برخی نکات مراقبتی می‌توان از تشدید علائم و بروز مجدد آن جلوگیری کرد.

نکات مراقبتی برای پیشگیری اگزمای کودکان عبارت‌اند از:

• رطوبت‌رسانی پوست: استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های ملایم و بدون عطر، به‌ویژه بعد از حمام، برای حفظ رطوبت پوست بسیار مهم است. عصاره کاپاریس در کرم مرطوب‌کننده کودک سینره به علت اثر ضدالتهابی فوق العاده‌ای که دارد باعث ترمیم و التیام سریع پوست و رفع قرمزی و سوزش پوست می‌شود
• حمام کوتاه و خنک: حمام‌های طولانی و آب داغ می‌توانند پوست را خشک کنند؛ بنابراین بهتر است حمام کودک کوتاه و با آب ولرم باشد
• شوینده‌های ملایم: برای جلوگیری از اگزما از شوینده‌های ملایم و بدون عطر برای شستن پوست کودک استفاده کنید
• لباس‌های نخی: لباس‌های نخی نرم و گشاد به کاهش تحریک پوست کمک می‌کنند. از پوشاندن لباس‌های پشمی یا زبر به کودکان خودداری کنید
• اجتناب از خاراندن: خارش شدید یکی از علائم اگزما است؛ اما خاراندن می‌تواند باعث آسیب به پوست و بدتر شدن وضعیت شود. به کودک خود آموزش دهید که از خاراندن پوست خودداری کند
• شناسایی و اجتناب از محرک‌ها: هر کودکی ممکن است به مواد مختلفی حساسیت داشته باشد. سعی کنید موادی که باعث تشدید اگزما در کودک شما می‌شوند را شناسایی و از تماس با آن‌ها جلوگیری کنید. این مواد ممکن است شامل مواد شوینده، مواد غذایی، عرق، گردوغبار و… باشد
• محیط تمیز: خانه را تمیز و عاری از گردوغبار نگه دارید. از رطوبت‌‌ساز برای مرطوب‌کردن هوای اتاق استفاده کنید
• کوتاه نگه‌داشتن ناخن‌ها: ناخن‌های بلند می‌توانند باعث خراشیده‌شدن پوست و بدتر‌شدن اگزما شوند. ناخن‌های کودک را کوتاه نگه دارید
• تغذیه مناسب: رژیم غذایی سالم و متعادل به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود سلامت پوست کمک می‌کند
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند اگزما را تشدید کند. به کودک خود کمک کنید تا با استرس مقابله کند

برای درمان اگزما در کودکان چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک شما علائمی مانند خارش شدید، قرمزی و خشکی پوست دارد، بهتر است دراسرع‌وقت به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

هرچند برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند؛ اما تشخیص دقیق و درمان مناسب اگزما توسط پزشک انجام می‌شود.

در صورت مشاهده موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

• تشدید علائم: اگر علائم اگزما با وجود درمان‌های خانگی بدتر شد یا به سایر نقاط بدن گسترش یافت
• عفونت پوست: اگر پوست کودک قرمزتر و متورم شده باشد، ترشح داشته باشد یا کودک تب کند، ممکن است پوست دچار عفونت شده باشد
• تداخل با خواب و فعالیت‌های روزمره: خارش شدید باعث اختلال در خواب کودک و کاهش فعالیت‌های روزمره او شده باشد
• نگرانی درباره تشخیص درست: اگر مطمئن نیستید که علائم کودک شما مربوط به اگزما یا بیماری دیگری است، حتما به پزشک مراجعه کنید

سخن پایانی

اگزما بیماری پوستی شایع در کودکان است که با خارش شدید، قرمزی و خشکی پوست مشخص می‌شود. دلایل بروز اگزما متنوع است و می‌تواند شامل عوامل ژنتیکی، آلرژی و عوامل محیطی باشد. این بیماری اغلب در نوزادان و کودکان خردسال شروع می‌شود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد.

درمان اگزما به‌ شدت بیماری و عوامل محرک آن بستگی دارد و معمولا ترکیبی از درمان‌های دارویی و مراقبت‌های پوستی است.

با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان از تشدید علائم اگزما جلوگیری کرد و کیفیت زندگی کودک را بهبود بخشید.

سوالات متداول

1. اگزما در ناحیه تناسلی کودکان نشانه چیست؟

اغلب نشانه حساسیت به پوشک، مواد شوینده یا عفونت‌های قارچی است.

2. اگزما در کودکان تا کی ادامه دارد؟

اگزما بیماری مزمن است و ممکن است تا بزرگسالی ادامه داشته باشد؛ اما با درمان مناسب می‌توان شدت علائم را کاهش داد.

3. غذاهایی که باعث اگزما در کودکان می‌شوند؟

ارتباط مستقیم بین غذاهای خاص و اگزما در همه کودکان ثابت نشده است؛ اما برخی غذاهای آلرژی‌زا مانند شیر، تخم‌مرغ، سویا و آجیل ممکن است در برخی کودکان باعث تشدید علائم شوند.

4. عوامل تشدید کننده اگزما در کودکان چیست؟

عوامل مختلفی مانند خشکی هوا، استرس، عرق‌کردن، مواد شوینده، پشم و برخی مواد غذایی می‌توانند اگزما را تشدید کنند.

5. آیا اگزما بر رشد کودک تاثیر می گذارد؟

درصورتی‌که اگزما شدید باشد و خواب و تغذیه کودک را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است بر رشد او تاثیر بگذارد.

6. آیا اگزمای کودکان دائمی است؟

اگزما نوعی بیماری مزمن است؛ اما با درمان مناسب می‌توان علائم آن را کنترل کرد و دوره‌های بهبودی طولانی‌تری داشت.

7. آیا اگزما مسری است؟

خیر، اگزما مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.